اگر آل‌کاپُن ایران بود

مجله فیلم در یکی از شماره‌های خود[۱]، به بررسی سینمای گنگستری می‌پردازد و چند فیلم اثر گذار این ژانر سینمای را مرور می کند. از فیلم "سزار" که در نوع خودش اولین تجربه در این زمینه است تا فیلم "رفتگان" اسکورسیزی. مطلبی جالبی هم بود که چند تن از گنگسترهای مشهور و واقعی در آمریکا را به طور خیلی خلاصه معرفی می‌کرد و اینکه تا چه اندازه این گنگسترها در ساخت فیلم‌هایی همچون "صورت زخمی" یا حتی "پدر خوانده"[۲] موثر بودند.

نکاتی جالب و بدرد بخوری در خود داشت. مثلا نلسون بچه صورت که در فیلم "ای برادر کجایی" در قسمت‌هایی از این فیلم حضور دارد، در اصل اسم یک گنگستر واقعی با صورت شبیه صورت کودکان بوده است.

از همه گانگسترهای آمریکا در دوران منع[۳] و رکود اقتصادی[۴] به نوعی "آل‌کاپون" از همه آنها مشهورتر است، حتی در ایران. کمااینکه آل‌کاپون ذهن را سریعا به دنیای گنگستری می‌کشاند و زندان مخوف آلکاتراز. گفته می‌شود که فیلم معروف "صورت زخمی" به نوعی از زندگی آل‌کاپون الهام گرفته شده است. قسمتی از متن معرفی آل‌کاپون در این نشریه را با هم بخوانیم تا برسیم به موضوعی که ذهن من را به خود مشغول کرده است:

«آل‌کاپون (۱۸۹۹-۱۹۴۷) مشهورترین و سینمایی‌ترین گنگستر دوران منع، مشهور به "صورت زخمی".
او که تبار ایتالیایی داشت تحت عنوان تجارت مبلمان دست به قاچاق مشروبات الکلی می‌زد و پس از مهاجرت از زادگاهش نیویورک به شیکاگو سلطان بلامنازع تبهکاران شهر شد. FBI سال‌ها او را تحت نظر داشت اما هیچ وقت نتوانست برای جرم‌های اصلی‌اش او را به زندان یا صندلی الکتریکی بسپارد و کاپون به طرز مضحکی به خاطر طفره‌روی در پرداخت مالیات در 1932 به زندان افتاد و مدتی را در آلکاتراز گذراند. در حالی که سعی داشت با رفتار خویش عفو بگیرد، نظر مساعد بقیه زندانیان را نسبت به خودش از دست داد و آن‌ها مرتب تحقیرش می‌کردند. وضعیت روانی‌اش در زندان روز به روز بدنر می‌شد و وقتی که در ۱۹۳۹ از زندان آزاد شد فرد مفلوکی بود که مدام با خودش ایتالیایی صحبت می‌کرد. او در خانه‌اش در فلوریدا در اثر سکته درگذشت. کاپون روی جلد مجله‌ی "تایم" و در داستان مصور «تن تن در آمریکا» ظاهر شده است و در اروپا یک سیگار به نام او وجود دارد.»[۵]

و اما اصل مطلب! مدتی است نیروی انتظامی در تهران و شهرستان‌های بزرگ طرحی را به اجرا گذاشته است که از آن به عنوان طرح «ارتقای امنیت اجتماعی» با هدف «مبارزه با اراذل و اوباش» یاد می‌شود. جدا از نفس این عمل که خود حرکتی غیرقانونی از جانب کسانی است که مامور قانون و دولت (Governmental-Man) می‌باشند و حتی در همین قانون مجازات اسلامی جرمی با عنوان اراذل و اوباش تعریف نشده است[۶] و جدا از هزاران اما و اگری که یاد گرفته‌ایم دنبال دلیل برای آنها نگردیم، نکته‌ای که برای من سوال برانگیز شده اینست که اگر فرض کنیم (فرض محال که محال نیست!) آل‌کاپون در ایران زندگی می‌کرد و بجای سر و کله زدن با اف‌بی‌آی سروکارش با ناجا بود، امروز چه بر سرش می‌افتاد؟

آل‌کاپون بیچاره چه شانسی آورده که در آمریکا زندگی می‌کرده است. وگرنه امروز یک آفتابه دستش می‌دادند و چپکی سوار خرش می‌کردند و در شهر می‌گرداندنش. تصور کنید آل‌کاپون را با آفتابه‌ای در دست و مامور نقابدارِ شلاق بدست ناجا که در حال به اصطلاح تادیب اوست!!!

با اینکه در آمریکا همگان می‌دانستند آل‌کاپون در چه کارهای غیرقانونی دست دارد و حتی از روی شخصیتش در دوران حیاتش فیلم هم ساخته بودند[۷]، اما هرگز پلیس فدرال آمریکا نتوانست او را به خاطر آنها به زندان بیندازد و به اصطلاح ما ایرانی‌ها آل‌کاپون دم به تله FBI نمی‌داده است.[۸]

---------------------------------
پانوشت‌ها:
۱- مجله فیلم شماره ۳۶۲، ۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۲
۲- گویا شخصیت پدرخوانده از گنگستری به نام "فرانک کاستلو" الهام گرفته شده است. برای مرور زندگی کاستلو رجوع کنید به: پیشین
۳- دوران منع(۱۹۱۹-۱۹۳۳). دوره‌ی 14 ساله‌ای که قانون منع خرید، فروش و مصرف مشروبات الکلی در سراسر آمریکا به اجرا گذارده شد که فرصتی مناسبی را برای گروه‌ها و تشکیلات خلاف‌کار فراهم کرد تا به تجارت مشروبات الکلی بپردازند. این دوران با روی کار آمدن روزولت به اتمام رسید.
۴- منظور از رکود اقتصادی بزرگ یا Great Depression یکی از بزرگترین دوران‌های رکود اقتصادی در آمریکاست که از اکتبر سال 1929 آغاز شد و تا اواخر دهه ۱۹۳۰ و آغاز جنگ جهانی دوم به طول انجامید. در این دوره زندگی میلیون‌ها آمریکایی بر اثر سقوط سهام وال استریت در معرض نابودی قرار گرفت.
۵- مجله فیلم شماره ۳۶۲، صفحه ۶۶
۶- معاون دادستان تهران در مصاحبه با ایسنا: نیروی انتظامی راسا نمی‌تواند کسی را دستگیر و درشهر بچرخاند شیوه گرداندن متهمان، آفتابه گردن آنها انداختن و سوار الاغ کردن قانونی نیست.
۷- گویا آل‌کاپون خود نیز عاشق فیلم "صورت زخمی" بوده است که بخش‌هایی از زندگی کاپون را به تصویر می‌کشد و یک کپی از آن برای خودش داشته است.
۸- در صورت علاقه می‌توانید پرونده آل‌کاپون را در سایت FBI مرور کنید.